[ Pobierz całość w formacie PDF ]
.W bitwie obronnej pod Kurskiem na uwagę zasługuje fakt u\yciapo raz pierwszy w Wielkiej Wojnie Narodowej armii pancernejskładającej się wyłącznie z korpusów pancernych i zmechanizowanychoraz pułków artylerii pancernej.W poprzednich operacjach(zaczepnych i obronnych) w skład armii pancernych wchodzimyoprócz korpusów pancernych równie\ dywizje piechoty.Równie\ jak nigdy dotąd bardzo wa\ną rolę odegrały wojskain\ynieryjne.Praktycznie uczestniczyły w ka\dym etapie operacjiobronnej, w ka\dej sytuacji bojowej.Tak więc przygotowywały terenna całą głębokość obrony Frontu, budowały i naprawiały drogi,organizowały maskowanie operacyjne, brały udział w odpieraniukontrataków i przeciwuderzeń itp.Przebieg bitwy wykazał ogromneznaczenie ró\nego rodzaju zapór in\ynieryjnych dla wzmocnieniaoporu wojsk broniących się, Szczególnie minowanie przybrałoniespotykane dotąd rozmiary operacyjna gęstość zapór minowychw armiach sięgała 1500 min przeciwczołgowych i 1700 min przeciw-piechotnych na 1 km frontu.O skuteczności systemu zapórin\ynieryjnych mo\e świadczyć fakt, i\ w okresie bitwy obronnej wsamym tylko pasie Frontu Centralnego Niemcy stracili na zaporachminowych 420 czołgów i dział szturmowych.Niemiecki generał dałnastępu- 103jące świadectwo roli tych zapór: Rosjanie, jak nikt inny, umieliwzmacniać swoje przeciwpancerne rejony obrony przy pomocy pólminowych i zapór przeciwczołgowych, a tak\e rozrzucanych minwedług niejednolitego systemu [chodzi tutaj o minowaniemanewrowe przez oddziały zaporowe podczas odpieraniakontrataków i przeciwuderzeń przyp.A.K.] pomiędzy polamiminowymi.Szybkość, z jaką Rosjanie ustawiali miny, byłazdumiewająca.W ciągu dwóch-trzech dni potrafili postawić ponad 30tys.min [na kierunku działania niemieckiego 48 korpusu pancernegow pasie 6 A gw. przyp.A.K.].Zdarzały się wypadki, kiedy wciągu doby musieliśmy rozbrajać w pasie natarcia korpusu do 40 tys.min" 36.W bitwie obronnej na łuku kurskim znajdujemy pouczająceprzykłady zastosowania oddziałów zaporowych.Zasadniczym ichzadaniem było minowanie manewrowe na kierunkach natarciaczołgów przeciwnika oraz niszczenie urządzeń drogowych, coutrudniało manewr czołgom nieprzyjaciela i obni\ało tempo ichnatarcia, stwarzało zaś dogodne warunki do zniszczenia ich ogniem.Zadaniem lotnictwa radzieckiego było głównie wspieranie walkiobronnej wojsk lądowych.Z 26 tys.samolotolotów więcej ni\połowę dokonano bezpośrednio nad polem walki.Walkę z czołgamiprzeciwnika prowadziło lotnictwo szturmowe, skutecznie stosującprzeciwczolgowe bomby kumulacyjne o wadze 1,5 kg (bomba takaprzebijała pancerz czołgu i wywoływała po\ar w jego wnętrzu).W czasie przeciwuderzeń lotnictwo wykonywało zmasowanenaloty na zgrupowania wojsk lądowych nieprzyjaciela orazniedu\ymi grupami wspierało atak własnej piechoty i czołgów.Jednocześnie w bitwie obronnej lotnictwo radzieckie walczyło ozdobycie panowania w powietrzu.Do tego zadania wydzielonookoło 50% wszyst-36Tam\e, s.199. 104kich samolotów myśliwskich; operowały one w ścisłymwspółdziałaniu z artylerią przeciwlotniczą.Do 9 10 lipca lotnictwo radzieckie całkowicie zdobyłopanowanie w powietrzu, co stanowiło jeden z niezbędnychwarunków do określenia terminu przejścia wojsk radzieckich dokontrofensywy. KONTROFENSYWA WOJSK RADZIECKICH(12 lipca 23 sierpnia)PLANY I ZAMIARYKontrofensywa Armii Radzieckiej stanowiła drugi etap bitwykurskiej.Rozpoczęła się w momencie, kiedy na kierunkubiełgorodzkim Front Woroneski i część Stepowego prowadziłydziałania obronne, a na kierunku orłowskim Front Centralny dopieroco zatrzymał ruch nieprzyjaciela.Skala kontrofensywy rozszerzałasię stopniowo.Związki lewego skrzydła Frontu Zachodniego orazsiły Frontu Briańskiego, nie zaanga\owane dotąd w odpieraniuataków nieprzyjaciela, rozpoczęły natarcie na kierunku orłowskim12 lipca, armie zaś prawego skrzydła Frontu Centralnego potrzydniowej pauzie, niezbędnej do przegrupowania oddziałów.Fronty Woroneski i Stepowy we współdziałaniu z FrontemPołudniowo-Zachodnim ruszyły do przeciwnatarcia na kierunkubiełgorodzko-charkowskim 3 sierpnia.Sądząc z wypowiedzi niektórych ówczesnych dowódcówniemieckich, kontrofensywa radziecka była dla nich zaskoczeniem.Liczyli, \e wojska radzieckie, wykrwawione w dotychczasowychdziałaniach, nie będą w stanie rozwinąć większego natarcia.Byłydowódca 4 armii pancernej gen.płk Gotthard Heinrici po wojnienapisał: Po pierwszych czterech dniach bitwy [chodzi o począteknatarcia niemieckiego na skrzydłach łuku kurskiego w dniach 5 8lipca przyp.A.K.] na sąsiednich odcinkach frontu na występieorłowskim i pod Charkowem nie 106było \adnych oznak przygotowania Rosjan do natarcia.Planynieprzyjaciela dotyczące działań na tych odcinkach ciągle byłyniejasne.".1Dowództwo niemieckie było tak pewne, i\ wojska radzieckie na.występie orłowskim będą zachowywały się pasywnie, \e wycofałostamtąd część swoich odwodów.9 lipca, kiedy ostrze natarcia 9 armiiniemieckiej całkowicie stępiło się o obronę wojsk Frontu Centralnego,a na południowym skrzydle łuku kurskiego ruch 4 armii pancernej igrupy operacyjnej Kempf" był prawie wstrzymany, Hitler uwzględniłwielokrotne prośby dowództwa Grupy Armii ,,Południe" okontynuowanie natarcia i pozwolił na u\ycie odwodów.Tak\edowództwo Grupy Armii Zrodek" wykorzystało swoje dwie dywizje(10 DZmot i 36 DP), które w tym czasie znajdowały się w rejonieOrła.Plan wykonania kontrofensywy pod Kurskiem radziecka KwateraGłówna opracowała w końcu marca 1943 r.Natomiast w toku bitwyobronnej na podstawie analizy i oceny sytuacji, określiła jedynie czasprzejścia wojsk radzieckich do natarcia i sprecyzowała zadaniaFrontów.Plan przewidywał rozbicie głównego zgrupowania wojskniemieckich siłami dwóch grup Frontów.Fronty Zachodni (leweskrzydło), Briański i Centralny otrzymały zadanie rozgromieniaorłowskiego zgrupowania nieprzyjaciela (2 APanc i 9 A,wchodzących w skład GA Zrodek") przez wykonanie czterechuderzeń w ogólnym kierunku na Orzeł, w celu przełamania obronyprzeciwnika na kilku kierunkach, rozcięcia jego sił i zniszczenia ichczęściami; Fronty Woroneski i Stepowy oraz część Południowo-Zachodniego powinny rozbić biełgorodzko-charkowskie zgrupowanieprzeciwnika (4 APanc, GO Kempf" z GA Południe").Wojska Frontu Zachodniego (lewe skrzydło) miały1I.Bagramian, Tak wykuwaliśmy zwycięstwo (tłum.z ros.), Warszawa 1980, s.202. 107przełamać zawczasu przygotowaną obronę nieprzyjaciela napołudniowy zachód od Kozielska i we współdziałaniu z FrontemBriańskim okrą\yć i zniszczyć siły przeciwnika w rejonie Bołchowa,a następnie kontynuować działania w kierunku na Chotyniec w celuniedopuszczenia do wycofania się na zachód orłowskiegozgrupowania przeciwnika, wreszcie zniszczenia go wewspółdziałaniu ze związkami Frontów Briańskiego i Centralnego.Front Zachodni, z chwilą rozpoczęcia operacji, został powa\niewzmocniony 1 1 armią ogólnowojskową, 4 armią pancerną oraz 2korpusem kawalerii gw.z odwodu Naczelnego Dowództwa [ Pobierz całość w formacie PDF ]