[ Pobierz całość w formacie PDF ]
.Konon14 jednak zauwa¿y³ zbli¿aj¹ce siê do ataku statki i kaza³ co si³ spieszyæ na pomoc.Wobec jednak rozproszenia siê ludzi z okrêtów jedne mia³y tylko dwa11 Prawdopodobnie by³y to zas³ony z p³ótna, analogiczne do u¿ywanych na flocie ateñskiej; por.ks.I 6, 19, przyp.124.12 Liczba ta, aczkolwiek przekazana przez wszystkie rêkopisy, budzi zastrze¿enia.Odleg³oœæ bowiem Aigospotaraoi od Sestos wynosi oko³o 20 km.Dlatego te¿ niektórzy wydawcy proponuj¹ na podstawie Strabona (VII, C 331) poprawk¹ w tekœcie, a to 105 lub 115 zamiast 15.13 Sygnalizacja przy pomocy tarcz u¿ywana by³a powszechnie w staro¿ytnoœci, np.w czasie wyprawy perskiej w r.490 dawano z Aten Persom sygna³y w³aœnie przy pomocy tarcz.14 Wed³ug Diodora (XIII 106, l—6) strateg Filokles wyp³yn¹³ z 30 okrêtami na spotkanie Lysandra, który go rozbi³, po czym dopiero ruszy³ na resztê floty.Opis ten jednak uwa¿a siê za mniej prawdopodobny od Ksenofontowego.Por.E.Meyer, Geschichte des Altertums, Stuttgart—Berlin 1901, Bd.IV, s.657.szeregi wioœlarzy, inne — jeden, inne wreszcie ca³kiem by³y puste.Mimo to okrêt Konona i dalsze siedem doko³a niego wyp³ynê³y z pe³n¹ obsada i jednoczeœnie tak¿e okrêt zwany „Paralos" 15, wszystkie zaœ inne zagarn¹³ Lysander przy brzegu, schwyta³ te¿ na l¹dzie ogromn¹ wiêkszoœæ za³óg, reszta zbieg³a do miejsc obronnychl6.Konon zaœ, uciekaj¹cy na dziewiêciu okrêtach17, skoro zrozumia³, ¿e sprawa Ateñczyków przepad³a zupe³nie, zawin¹³ do przyl¹dka Abarnis w ziemi lampsakijskiej, zabra³ stamt¹d wielkie ¿agle okrêtów Lysandra i sam na oœmiu okrêtach odp³yn¹³ do Euagorasa 18 na Cypr.okrêt zaœ ,,Paralos" — do Aten, aby obwieœciæ o tym, co siê sta³o.Lysander tymczasem odstawi³ okrêty, jeñców i ca³¹ pozosta³¹ zdobycz do Lampsakos i schwyta³ wœród innych strategów Filoklesa i Adeimanta.W dniu zaœ, kiedy tego dokona³, wys³a³ do Lacedemonu z wiadomoœci¹ o wypadkach korsarza z Miletu, Teopompa, który, przybywszy w trzecim dniu, z³o¿y³ sprawozdanie19.Nastêpnie zwo³awszy zebranie sojuszników, nakaza³ im naradziæ siê nad spraw¹ jeñców.Wtedy rozpoczê³y siê coraz to nowe oskar¿enia pod adresem Ateñczyków b¹dŸ o bezprawia, które ju¿ siê dokona³y, b¹dŸ o te, które w razie zwyciêstwa na morzu dokonaæ siê mia³y zgodnie z uchwa³¹, ¿eby odr¹baæ praw¹ rêkê ka¿demu wziêtemu do niewoli, b¹dŸ wreszcie o to, ¿e oni schwytawszy dwa trójrzêdowce — z Koryntu i z wyspy Andros — ca³¹ za³ogê ich ze ska³y zrzucili, tym zaœ, kto kaza³ to uczyniæ, by³ Filokles20, strateg ateñski.Mówiono tam te¿ o wielu innych zbrodniach 21 — i zapad³a uchwa³a, ¿eby zabiæ tych wszystkich jeñców, którzy s¹ Ateñczykami, z wyj¹tkiem Adeimanta, a to z tego powodu, ¿e on jeden sprzeciwi³ siê uchwale o obcinaniu r¹k.Niektórzy jednak oskar¿ali go o to, ¿e wyda³ Lacedemoñczykom okrêty 22.Filoklesa, który15 Paralos by³ to okrêt pañstwowy u¿ywany do specjalnych misji, np.przewozu pos³ów.16 Wed³ug wiêc Ksenofonta pod Aigospotamoi nie by³o bitwy, tylko zagarniêcie bez walki floty ateñskiej przez Lysandra.17 Informacja ta jest nieœcis³a, wed³ug bowiem autorów IV w., Lysiasa i Iso-kratesa, 12 okrêtów zdo³a³o dotrzeæ do Aten.18 Euagoras by³ to król greckiego miasta Salaminy na Cyprze, który popiera³ usilnie Ateny, zasilaj¹c je transportami zbo¿a, za co otrzyma³ obywatelstwo ateñskie.19 Nie by³a to przeciêtna szybkoœæ okrêtów, bo la w staro¿ytnoœci wynosi³a na okrêtach handlowych oko³o 8 km na godzinê.20 Poœwiadcza to równie¿ Plutarch, Lysand.9, wed³ug którego Filokles zaproponowa³, aby jeñcom wojennym odci¹æ praw¹ rêkê, czyni¹c ich w ten sposób niezdolnymi do walki.21 Karê odciêcia r¹k stosowano dot¹d tylko wobec przestêpców, a nie jeñców wojennych, st¹d uwa¿ano j¹ za bezprawie.22 Rzeczywiœcie Konon w wiele lat po bitwie oskar¿y³ Adeimanta o zdradê.Por.Demost.O przekroczeniu uprawnieñ poselskich, 191.spowodowa³ str¹cenie ze ska³y Andryjczyków i Koryntian, Lysander zapyta³, na jak¹ karê zas³u¿y³ ten, kto zapocz¹tkowa³ wœród Greków bezprawie, i kaza³ straciæ pierwszego.2.Uporz¹dkowawszy sprawy w Lampsakos, Lysander pop³yn¹³.do Bizancjum i Kalchedonu.Tu wpuszczono go do wnêtrza na podstawie porozumienia, pozwoliwszy wpierw odejœæ za³odze ateñskiej.Natomiast ci, którzy wydali Bizancjum w rêce Alkibiadesa, uciekli najpierw do Pontu, póŸniej do Aten i tam otrzymali obywatelstwo.Lysander odsy³a³ ¿o³nierzy za³óg ateñskich i innych Ateñczyków, gdziekolwiek spotkanych, do Aten, zapewniaj¹c bezpieczny przejazd p³yn¹cym tylko lam, a nie gdzie indziej, gdy¿ wiedzia³ dobrze, ¿e im wiêcej ludzi siê zbierze w grodzie i porcie Ateñczyków, tym prêdzej nast¹pi brak ¿ywnoœci.Pozostawiwszy wiêc w Bizancjum i Kalchedonie w roli komendanta wojennego Lakoñczyka Stenelaosa, sam odp³yn¹³ do Lampsakos i zaopatrywa³ we wszystko okrêty.W Atenach po nadejœciu okrêtu „Paralos" ju¿ w nocy poczêto mówiæ o nieszczêœciu — i jêk z Pireusu po d³ugich murach23 dociera³ a¿ do miasta, gdy¿ jeden drugiemu przekazywa³ o nim wieœci, tak i¿ nocy tej nie spa³ tam nikt, lecz wszyscy op³akiwali nie tylko poleg³ych, lecz o wiele bardziej samych siebie; s¹dzili bowiem, ¿e doznaj¹ takich cierpieñ24, jakie przedtem sami zadali zarówno wychodŸcom z Lacedemonu, Melijczykom, zmóg³szy ich oblê¿eniem, jak i obywatelom Histiai, Skiony, Torony, Eginy oraz wielu innym Grekom.W nastêpnym dniu odby³o siê zgromadzenie ludu, na którym uchwalono zasypaæ25 wszystkie przystanie z wyj¹tkiem jednej, doprowadziæ do porz¹dku mury i ustawiæ na nich stra¿ oraz wszystko niezbêdne, aby miasto przygotowaæ do obrony.Tym wiec byli zajêci Ateñczycy.Lysander zaœ tymczasem, przybywszy na dwustu okrêtach z Hellespontu do Lesbos, wprowadzi³ w Mydlenie i innych grodach swój po-23 D³ugie mury ³¹czy³y Ateny z Pireusem oraz ze starym portem ateñskim Faleronem.Perikles po r.457 rozbudowa³ je przez wzniesienie drugiego muru do Pireusu, tak ¿e Ateny z portem tworzy³y jedn¹ twierdzê, któr¹ przy ówczesnym poziomie sztuki oblê¿niczej mo¿na by³o zdobyæ jedynie g³odem.24 S¹ to przyk³ady okrutnego prowadzenia wojny przez Ateñczyków, które da³y ich wrogom podstawê do antyateñskiej akcji propagandowej.Spoœród mieszkañców wyspy M e l o s (po³udniowe Cyklady) mê¿czyŸni zostali wymordowani, a kobiety i dzieci sprzedane w niewo³ê w r.415 (Tucyd.V 116), mieszkañcy Histiai na Eubei wypêdzeni zostali z miasta przez Periklesa w 445 r.(Tucyd.I 114).Mieszkañców Eginy wypêdzili Ateñczycy w r.431 z wyspy (Tucyd.II 27); osadzonych przez Spartan na pograniczu Lakonii napadli w r.427 i uprowadzili do Aten, gdzie ich wymordowano (Tucyd.IV 57).Mieszkañców Skiony i Torony na Pó³wyspie Chalkidyckim spotka³ podobny los co i Melijczyków (Tucyd.V 3, 32).25 Na przyl¹dku Akte obok portu Pireus, który jeden pozosta³ otwarty, by³y jeszcze przystanie Zea i Munichia [ Pobierz całość w formacie PDF ]