[ Pobierz całość w formacie PDF ]
.81.Lecz zbli¿aj¹cy siê mord zapowiedzia³y Cezarowi widoczne znaki z³owieszcze.Na kilka miesiêcy przedtem, gdy rolnicy osiedleni na ziemi kapuañskiej na mocy ustawy julijskiej, rozrzucali prastare grobowce pod budowê domów - a wykonywali to tym skwapliwiej, ¿e w czasie przetrz¹sania odkrywali sporo naczyñ staro¿ytnej roboty - znaleziono tablicê spi¿ow¹ w grobowcu, w którym podobno pogrzebany zosta³ Kapys, za³o¿yciel Kapui.Na niej literami i s³owami greckimi by³o wyryte takie zdanie: „Kiedy zostan¹ odkryte koœci Kapysa, potomek Jula zginie z rêki swych krewnych, wnet potem Italia zap³aci za to wielkimi klêskami".Aby nikt nie przypuszcza³, ¿e to bajka jakaœ lub wrêcz zmyœlona pog³oska, powo³ujê siê na œwiadectwo Korneliusza Balbusa, jednego z najbli¿szych przyjació³ Cezara.W ostatnich dniach [przed œmierci¹] dowiedzia³ siê Cezar, ¿e stada koni, które w czasie przeprawy przez Rubikon œlubowa³ poœwiêciæ bogu tej rzeki i puœci³ na wolnoœæ bez ¿adnego dozoru, teraz uparcie nie chc¹ przyjmowaæ paszy i rzewnie p³acz¹.Gdy sk³ada³ ofiary bogom, wieszczek Spurynna upomnia³ go, aby „strzeg³ siê niebezpieczeñstwa, które nie siêgnie poza idy marcowe".W przeddzieñ tych¿e idów za mysikrólikiem nios¹cym ga³¹zkê wawrzynow¹ w kierunku kurii Pompejusza rzuci³y siê w poœcig ró¿nego rodzaju ptaki z pobliskiego gaju i rozszarpa³y go w samej kurii.W noc poprzedzaj¹c¹ dzieñ mordu Cezarowi zda³o siê we œnie, jakoby niekiedy ulatywa³ nad ob³okami, to znów jakby œciska³ prawicê Jowisza.¯onie jego, Kalpurnii, przyœni³o siê, ¿e spada dach domostwa i ¿e mê¿a morduj¹ na jej ³onie.Nagle w owej chwili rzeczywiœcie otworzy³y249 C a i u s Cassius Longinus, dowódca floty Pompejusza, zwolennik doktryny epikurejskiej.W r.44 przed n.e.z woli Cezara by³ urzêdnikiem zajmuj¹cym siê sprawami cudzoziemców (praetor peregrinus).W bitwie pod Filippi w r.42 przed n.e.kaza³ siê przebiæ mieczem wyzwoleñcowi.O¿eniony by³ z siostr¹ Brutusa.250Decimus lunius Brutus Albinus, zwyciêzca Wenetów w czasie wyprawy Cezara do Galii, by³ pretorem w r.48.Nastêpnie w r.44 wyznaczy³ go Cezar na namiestnika Galii Przedalpejskiej.Po œmierci Cezara oblegany przez Antoniusza w Mutynie i zwyciê¿ony 25 kwietnia 43 r., zosta³ póŸniej zabity na rozkaz Antoniusza.251 Z mostu, którym przechodzili wyborcy, aby g³osowaæ.252 Pierwszy teatr kamienny w Rzymie to teatr Pompejusza, wzniesiony w r.55 przed n.e.Z teatrem po³¹czony by³ porticus Pompeii.W jednej jego eksedrze sta³ pos¹g Pompejusza, i to jest w³aœnie owa curia Pompeii, gdzie Cezar zosta³ zamordowany.253 15 marca.68 BOSKI JULIUSZsiê same drzwi sypialni.Ze wzglêdu na to wszystko, a jednoczeœnie ze wzglêdu na chwilow¹ niedomogê fizyczn¹ d³ugo siê namyœla³, czyby nie pozostaæ w domu i nie od³o¿yæ na póŸniej tych spraw, które postanowi³ przedstawiæ senatowi.Wreszcie upomnia³ go Decymus Brutus, by nie sprawi³ zawodu licznie zebranym senatorom i ju¿ od dawna go oczekuj¹cym.Wiêc wyszed³ ko³o godziny pi¹tej254.Nagle jakiœ przechodzieñ25S poda³ mu pismo ujawniaj¹ce zasadzkê.Cezar wsun¹³ je miêdzy inne pisma, które trzyma³ w lewej rêce, jakby mia³ zaraz przeczytaæ.Nastêpnie z³o¿y³ krwaw¹ ofiarê z wielu sztuk byd³a.Gdy pomyœlnej wró¿by uzyskaæ nie móg³, wszed³ do kurii, wzgardziwszy znakiem wieszczym i œmiej¹c siê ze Spurynny oraz oskar¿aj¹c go wrêcz o oszustwo, poniewa¿ idy marcowe nadesz³y bez ¿adnej dla niego szkody.Spurynna jednak powiedzia³, ¿e wprawdzie idy marcowe nadesz³y, ale jeszcze nie minê³y.82.Cezar zasiada.Spiskowcy niby dla okazania czci otoczyli go zwartym ko³em.Najbli¿ej staje Cymber Tyliusz256, który pierwsz¹ podj¹³ rolê: oto jak gdyby chc¹c o coœ prosiæ podchodzi bli¿ej do Cezara.Ten ruchem g³owy odmawia i gestem rêki oddala sprawê na inny czas.W tej chwili Tyliusz zrywa mu togê z obydwu ramion.Cezar zawo³a³: „Có¿ to, gwa³tu siê dopuszczasz?" Wtedy jeden z Kasków 257 zadaje mu cios z ty³u, trochê poni¿ej gard³a.Cezar chwyta Kaœkê za ramiê i przebija je piórem metalowym.Pragnie skoczyæ naprzód.Nie zd¹¿y³.Znowu cios.Gdy spostrzeg³, ¿e ze wszystkich stron gro¿¹ mu wyci¹gniête sztylety, zas³oni³ sobie twarz tog¹, jednoczeœnie przy pomocy lewej rêki owin¹³ siê fa³dem togi a¿ poni¿ej goleni, aby przystojniej upaœæ, nawet doln¹ czêœæ cia³a zd¹¿y³ zakryæ.Tak zak³uty zosta³ dwudziestoma trzema ciosami258.Po pierwszym tylko jêk wyda³, bez s³owa.Niektórzy jednak podaj¹, ¿e w chwili gdy Marek Brutus rzuca³ siê na niego, mia³ Cezar te s³owa powiedzieæ po grecku: „I ty, dzieciê?" Wszyscy siê wnet rozbiegli.Cezar bez ¿ycia le¿a³ jakiœ czas, a¿ wreszcie u³o¿ono go w lektyce - jedno ramiê zwisa³o ku ziemi - i tak go ponieœli do domu trzej niewolnicy.Mimo tylu ran, wedle oceny lekarza Antystiusza nie znaleziono ¿adnej œmiertelnej oprócz tej jednej, któr¹ przy drugim ciosie otrzyma³ w pierœ.Spiskowcy mieli pocz¹tkowo254 Dzieñ i noc dzielili Rzymianie na okresy po 12 czêœci, tj.godzin (horae), licz¹c dzieñ od wschodu s³oñca do zachodu, a wiêc szósta godzina dnia to by³o po³udnie (meridies); dwunasta godzina nocy to wschód s³oñca, a wiêc granicz¹cy z pierwsz¹ godzin¹ dnia.255 Mia³ nim byæ Artemidoros z Knidos, retor (zob.Plutarch, Cez.LXV).256 Quintus Tillius Cimber, w dniu zabójstwa prosiæ mia³ o odwo³anie swego brata z wygnania.257 Publius Servilius Casca.Natomiast Caius Servilius Casca, senator, nie bra³, jak siê zdaje, bezpoœredniego udzia³u w morderstwie.258 Scenê tego zabójstwa opisuje Appian (Bell.civ.II 117); przedstawia j¹ równie¿ Plutarch (Gez.LXVI): „dok¹d tylko zwróci³ swe oczy, wszêdzie zobaczy³ nagle b³yskaj¹ce ¿elazo, ze wszystkich stron zaczêto go k³uæ, nawet w twarz i oczy, i tak przeszywany ciosami, jak jakieœ dzikie zwierzê, przechodzi³ przez rêce wszystkich spiskowców.Ka¿dy z nich bowiem by³ obowi¹zany przy³o¿yæ rêkê do ofiary i umoczyæ j¹ w jej krwi" (przyk³ad M.Bro¿ka).ROZDZIA£ 82-8469zamiar zaci¹gn¹æ cia³o zamordowanego do Tybru, dobra skonfiskowaæ ria rzecz skarbu pañstwowego, ustawy uniewa¿niæ; lecz z obawy przed konsulem Markiem Antoniuszem i dowódc¹ jazdy Lepidusem 259 zamiaru tego zaniechali.83.Na ¿¹danie Lucjusza Pizona, teœcia Cezara 26°, otworzono testament zamordowanego i przeczytano w domu Antoniusza.Ten testament napisa³ Cezar w czasie ostatnich idów wrzeœniowych w swojej posiad³oœci wiejskiej w Lawikum 261 i z³o¿y³ go u przewodnicz¹cej westalek.Kwintus Tubero 262 twierdzi, ¿e Cezar od swego pierwszego konsulatu a¿ do pocz¹tku wojny domowej zwyk³ by³ podawaæ jako swego dziedzica Gn.Pompejusza, co równie¿ i publicznie odczytywano przed wojskiem na zgromadzeniu.Lecz w ostatnim testamencie ustanowi³ trzech spadkobierców w osobach wnuków swych sióstr: Gajusa Oktawiusza 263 w trzech czwartych, Lucjusza Pina-riusza 264 i Kwintusa Pediusza 265 w czwartej czêœci pozosta³ej.Na samym koñcu266 testamentu zaznaczy³, ¿e przyjmuje Gajusa Oktawiusza do rodziny i ¿e nadaje mu swoje nazwisko.Wielu spoœród swych zabójców wymieni³ jako opiekunów prawnych swego syna, jeœliby mu siê urodzi³.Decymusa Brutusa nawet umieœci³ wœród swych spadkobierców w drugiej linii.Ludowi zapisa³ ogrody nad Tybrem do u¿ytku publicznego, jak równie¿ po trzysta sestercjów na g³owê.84 [ Pobierz całość w formacie PDF ]