[ Pobierz całość w formacie PDF ]
.Wbrew rozpowszechnionych wyobra¿eniom dwór szlachecki w XVII i XVII wieku nie przypomina³ póŸniejszych, z XVIII i XIX stulecia, murowanych przeœlicznych dworków, tak typowych dla krajobrazu polskiego.Odznacza³ siê raczej prostot¹, surowoœci¹, posiada³ pewne cechy miejsca ufortyfikowanego.Nie by³o to ani per³a architektury, ani wygodna, obszerna, luksusowa rezydencja jednego z w³aœcicieli pañstwa.Domostwo szlacheckie powsta³o zazwyczaj latami.Do trzonu budynku wzniesionego przez ojców i dziadów, dobudowywali synowie i wnuki nowe pomieszczenia, ulokowane czêsto niesymetrycznie w stosunku do osi budowli pierwotnej.Dom sk³ada³ siê z dwóch czêœci: pañskiej i czeladnej, oddzielonych od siebie ogromn¹ sieni¹.Pod³oga w dworku by³a zupe³nie prosta; robiono j¹ z desek sosnowych lub dêbowych.Posadzka wykwintna rozpowszechni³a siê w szlacheckich siedzibach dopiero w XVIII stuleciu.W poszczególnych izbach znajdowa³y siê kaflowe lub gliniane piece b¹dŸ kominy, które dawa³y i ciep³o, i œwiat³o.Mia³y rozmaity wygl¹d zewnêtrzny - najczêœciej widywa³o siê zupe³nie proste, ale trafia³y siê tak¿e bogato zdobione, wykonane z kamienia i alabastru b¹dŸ te¿ z kafli polewanych przewa¿nie z Gdañska.Sprzêty domowe - ³awy, zydle, sto³y zwyk³e, skrzynie - by³y na ogó³ proste.Nierzadko jednak pod dach nieco zamo¿niejszego szlachcica wkracza³y sprzêty bogatsze; na przyk³ad szafy gdañskie czy ozdobne ³awy.Tam te¿ domostwo szlacheckie by³o ufortyfikowane.Obwarowane czêsto ostroko³em i okopem, czasem nawet fos¹, posiada³o basztê, nie murowan¹ wprawdzie, lecz solidnie wykonan¹ z drewna, chrustu i gliny.Wnêtrze dworu urz¹dzone by³o z niema³ym przepychem.Œciany przyozdabia³y bogate kobierce i makaty, pochodz¹ce ze wschodu, a dostarczone na rynek polski przez kupców ormiañskich.Niektóre z ozdobnych i u¿ytkowych tkanin (narzuty, obrusy) wykonywano w kraju.Tak w ¿yciu doczesnym, jak i po œmierci szlachcic musia³ byæ otoczony splendorem.Poch³ania³o to sumy olbrzymie, budzi³o sprzeciwy m¹drzejszych ludzi, którzy ustawicznie, przez ca³y wiek XVI i XVII, wypominali szlachcie zbytek i ¿ycie ponad stan.Szlachta mia³a ambicjê dorównania wy¿ej postawionym, upodobnienia siê – choæby na pokaz – do bogatszych od siebie.W ten sposób system gospodarki folwarcznej kszta³towa³ w du¿ej mierze psychikê szlachty, ta zaœ z kolei oddzia³ywa³a wtórnie na ¿ycie spo³eczno - gospodarcze ca³ego kraju [ Pobierz całość w formacie PDF ]