[ Pobierz całość w formacie PDF ]
.Napisa³ pochwa³ê Katona M³odszego.Jego dom by³ oœrodkiem opozycji republikañskiej przeciw Neronowi.Proces i œmieræ nast¹pi³y w r.66 n.e.Trazea, otrzymawszy wyrok œmierci, da³ swe ¿y³y do przeciêcia, a skropiwszy ziemiê sw¹ krwi¹, rzek³: Libamus Iovi Liberatori (sk³adamy ofiarê Jowiszowi Oswobodzicielowi).Jego ¿on¹ by³a Arria M³odsza, córka s³awnej Arri, ¿ony Cecyny Petusa; jego córk¹ Fannia, która wysz³a za m¹¿ za Helwidusza Pryska.258 NEROszczyca³ poca³unkiem, ani nawet oddaniem uk³onu.Rozpoczynaj¹c pracê na Istmie, wœród wielkiego zgromadzenia g³oœno wyrazi³ ¿yczenie, „¿eby to wysz³o na korzyœæ jemu samemu i ludowi rzymskiemu", pomin¹wszy zupe³nym milczeniem senat.38.Lecz nie oszczêdzi³ tak¿e ludu oraz murów ojczystego miasta.Gdy ktoœ wœród ogólnej rozmowy zacytowa³ po grecku no:Z moj¹ œmierci¹ zgiñ, ziemio, w p³omieniach, odpowiedzia³ Nero równie¿ po grecku:moich oczach(Nauck, Trag.Grace, fragm., frag.adesp.513)i dok³adnie wykona³ tê zapowiedŸ.Oto czuj¹c jakby odrazê do szpetoty dawnych budowli i ciasnoty oraz zawi³oœci ulic, spali³ stolicê tak jawnie, ¿e wielu konsularów, schwytawszy w swych posiad³oœciach pokojowców cesarza z paku³ami i pochodniami, nie œmia³o stawiæ im przeszkód.Pewne spichlerze ko³o Z³otego Domu, których to placów Nero najbardziej pragn¹³, zosta³y najpierw zwalone machinami wojennymi, dopiero wówczas podpalone, poniewa¿ ich mury wykonane by³y z kamienia.Przez szeœæ dni i siedem nocy szala³a ta klêska, zmuszaj¹c lud do szukania sobie chwilowego schronienia w budowlach publicznych i grobowcach.Wtedy oprócz olbrzymiej iloœci domów czynszowych sp³onê³y domy dawnych wodzów, ozdobione dotychczas ³upami zdobytymi na wrogach, siedziby bogów, wzniesione jako wyraz dziêkczynienia przez królów, a nastêpnie jako wyraz œlubowañ z czasów wojen punickich i galickich, oraz wszystko, cokolwiek godne widzenia i pamiêci przetrwa³o z dawnych czasów.Nero patrz¹c na ten po¿ar 1U z wie¿y Mecenasa 112 i rozkoszuj¹c siê, jak mówi³, „piêknoœci¹ p³omienia", odœpiewa³: Zdobycie Ilionu w swoim stroju aktorskim.Pragn¹c i w tym momencie uzyskaæ w miarê mo¿noœci ³upy i zdobycz, obieca³ bezp³atne usuniêcie trupów i gruzu, lecz nikomu nie pozwoli³ zbli¿yæ siê do szcz¹tków swej majêtnoœci.Nastêpnie przyj¹wszy daniny, co wiêcej, wymusiwszy je, wyniszczy³ prawie zupe³nie prowincje i zasoby prywatnych osób.39.Do tak wielkich nieszczêœæ i haniebnych wystêpków, wynikaj¹cych z charakteru pryncepsa, do³¹czy³y siê jeszcze pewne klêski przypadkowe: zaraza morowa 113 jednej jesieni, kiedy trzydzieœci tysiêcy pogrzebów zapi-110 By³y to ulubione s³owa Tyberiusza, prawdopodobnie cytat z tragedii Eurypidesa Bellerofont.111 Dramatyczny opis tego po¿aru Rzymu, który wybuchn¹³ 19 lipca w 64 r.n.e., znajduje siê u Tacyta (Ann.XV 38-41).112 \v ogrodach Mecenasa, które rozci¹ga³y siê na Eskwilinie, miêdzy Porta Yiminalis i Esquilina.Wie¿ê Mecenasa opiewa³ Horacy (Carm.III 29, 10).Nero po³¹czy³ Palatyn z ogrodami Mecenasa.113 W r.65 n.e.(Tac.Ann.XVI 13).ROZDZIA£ 38-39 259sano na rachunek Libityny 114, klêska w Brytanii 115, gdy dwa g³ówne miasta 116 zosta³y z³upione, a wielk¹ iloœæ obywateli i sprzymierzeñców w pieñ wyciêto 117; haniebna pora¿ka na Wschodzie, gdy legiony w Armenii musia³y przejœæ pod jarzmem 118, a Syriê z trudem utrzymano przy imperium 119.Rzecz jednak zadziwiaj¹ca i szczególnie godna uwagi, ¿e przy wszystkich swoich przywarach wyj¹tkowo cierpliwie znosi³ z³orzeczenia i obelgi ludzkie i okazywa³ wyj¹tkow¹ pob³a¿liwoœæ wzglêdem tych, którzy go szarpali s³owem lub piórem.Og³oszono lub puszczono w obieg wiele greckich i ³aciñskich wierszy, jak na przyk³ad te greckie:Orestes, Neron, Alkmeon 12° matek zabójcy swych.Nowina oto! Nero matkê w³asn¹ zabi³ sam.lub ³aciñskie:Któ¿ zaprzeczy, ¿e Nero z rodu cnego Eneja? 121Ów ojca wyniós³ w ramionach, matkê na marach - ten.Nasz w³adca brzd¹ka na lirze, a Part napina ³uk,My zaœpiewamy pean 122, on Hekatebeletes 123.Rzym ca³y jednym Domem.Kwiryci, nu¿e do Wej! 124O ile tak¿e Wejów nie zajmie ten jego Dom.(Baehrens, Fragm.poet.Rom., s.369)Nero nawet nie szuka³ autorów.Gdy niektórzy zostali ujawnieni wobec senatu przez doniesienie, nie pozwoli³ ich ukaraæ zbyt surowo.Pewnego114 L i b i t i n a, starorzymskie bóstwo pogrzebów.Przy jej gaju (prawdopodobnie na Eskwilinie), zwanym lucus (Yeneris) Libitinae, znajdowa³ siê zak³ad pogrzebowy, gdzie mo¿na by³o wypo¿yczyæ ka¿dorazowo za pewn¹ op³ata to wszystko, co by³o potrzebne do pogrzebu.Tam prowadzono statystykê zgonów.115 Powstanie królowej Boudikki w r.61 n.e.116 Camulodunum (dziœ Colchester w hrabstwie Essex) i Yerulanium (dziœ Yerulam pod Londynem), a tak¿e Londinium.117 Przypuszczalnie oko³o 80000."8 W walkach z Partami w Kappadocji w r.62 n.e.; legat L.Caesennius Paetus, konsul z r.61 n.e., musia³ kapitulowaæ w Armenii.Nie jest prawd¹, jakoby -zwyciê¿eni musieli przejœæ pod jarzmem, które stanowi³y dwie w³ócznie, nakryte trzeci¹.119 W r.66 n.e.wybuch³o groŸne powstanie w Judei, gro¿¹ce tak¿e Syrii, a trwaj¹ce t³o r.70.Wówczas odznaczy³ siê póŸniejszy cesarz Wespazjan (zob.Wesp.4-5).120 Alkmeon, syn wró¿¹ Amfiaraosa, jednego z „siedmiu wodzów przeciw Tebom", którego ¿ona Eryfile zmusi³a do tej wyprawy.Na rozkaz ojca Alkmeon zabi³ matkê, za której zabójstwo zosta³ ukarany przez Erynie sza³em.121 E n e a s z, legendarny za³o¿yciel pañstwowoœci rzymskiej, od którego syna, Julusa Askaniusza.wywodzi³ siê ród Juliuszów, a Nero nale¿a³ do dynastii julijskiej, bo po ojcu by³ wnukiem Antonii Starszej, siostrzenicy Oktawiana, po matce zaœ prawnukiem Oktawiana (po córce Julii).Eneasz uniós³ ojca Anchizesa z pal¹cego siê Ilionu na w³asnych barkach.122 Paean* pocz¹tkowo odrêbne bóstwo, póŸniej, po Homerze, przydomek Apollina, wreszcie pieœñ chóralna na jego czeœæ.121 Dos³ownie: On - Hekatebeletes albo Hekebólos (z dala godz¹cy), pierwotnie eufemistyczne okreœlenie bóstwa œmierci, póŸniej przesz³o na Apollina jako boga s³oñca.124 Veii, miasto po³udniowoetruskie.260 NEROrazu mija³ Nerona Izydor Cynik i wobec ca³ej publicznoœci z³aja³ g³oœno tymi s³owy, ¿e „piêknie opiewa z³e losy Naupliusza 125, ale niepiêknie zarz¹dza swymi dobrami".Datus, aktor atellany, w pewnej œpiewce przy greckich s³owach:Bywaj zdrów, ojcze; matko, bywaj zdrowa(Ribbeck, Com.Rom.fragm., s.334, Atell.inc.frag.5)taki wykona³ ruch, jakby naœladowa³ kogoœ pij¹cego oraz p³yn¹cego, czym oczywiœcie przedstawia³ zgon Klaudiusza i Agryppiny [ Pobierz całość w formacie PDF ]