[ Pobierz całość w formacie PDF ]
.Fragmenty książki Ruth Benedict Patterns of Culture, po raz pierwszy opublikowanej w 1934 roku.Przedruk wedÅ‚ug wydania polskiego: Wzory kultury, przeÅ‚.Jerzy Prokopiuk, wstÄ™p Antonina KÅ‚oskowska, PWN, Warsza-wa 1966, s.77-84, 371-372.TytuÅ‚ fragmentu pochodzi od redakcji.477Claude Lévi-StraussJan Jakub Rousseau twórca nauk humanistycznych[.] Rousseau byÅ‚ nie tylko przenikliwym obserwatorem życia wsi, namiÄ™tnymczytelnikiem książek podróżniczych, wytrawnym badaczem egzotycznych obyczajówi wierzeÅ„ można nie obawiajÄ…c siÄ™ bÅ‚Ä™du stwierdzić, że [.] nie istniejÄ…cÄ… jeszczeetnologiÄ™, na caÅ‚e sto lat przed jej narodzinami, wyobraziÅ‚ sobie, zamierzyÅ‚ i zapowie-dziaÅ‚, od razu umieszczajÄ…c jÄ…, stosownie do rangi, poÅ›ród ustanowionych już naukprzyrodniczych i humanistycznych; a nawet odgadÅ‚, pod jakÄ… postaciÄ… praktycznÄ… dziÄ™ki indywidualnemu lub zbiorowemu mecenatowi bÄ™dzie jej dane stawiać pierw-sze kroki.Proroctwo to, bÄ™dÄ…ce zarazem mowÄ… obroÅ„czÄ… i programem, zajmuje dÅ‚ugiprzypis do Rozprawy o pochodzeniu nierównoÅ›ci [.].Rousseau nie ograniczyÅ‚ siÄ™ do przepowiedni Rousseau etnologiÄ™ stworzyÅ‚.Na-przód w praktyce, piszÄ…c RozprawÄ™ o pochodzeniu i podstawach nierównoÅ›ci miÄ™dzyludzmi1, stawiajÄ…cÄ… problem stosunków miÄ™dzy naturÄ… i kulturÄ…, rozprawÄ™, w którejwolno nam widzieć pierwszy traktat etnologii ogólnej; a nastÄ™pnie na pÅ‚aszczyznie teo-retycznej, odróżniajÄ…c z godnÄ… podziwu jasnoÅ›ciÄ… i zwiÄ™zÅ‚oÅ›ciÄ… wÅ‚aÅ›ciwy przedmiotetnologa od przedmiotu moralisty i historyka: Kiedy chce siÄ™ badać ludzi, trzeba pa-trzyć blisko siebie; ale żeby badać czÅ‚owieka, trzeba siÄ™ nauczyć przenosić spojrzeniew dal; aby odkryć wÅ‚aÅ›ciwoÅ›ci, należy naprzód wyÅ›ledzić różnice (Essai sur l'-origine des langues, rozdz.VIII).Ta reguÅ‚a metodologiczna ustanowiona przez Rousseau dla entologii reguÅ‚a wy-znaczajÄ…ca jej nadejÅ›cie pozwala również przezwyciężyć coÅ›, co na pierwszy rzutoka wydawaÅ‚oby siÄ™ podwójnym paradoksem: że Rousseau mógÅ‚ zalecać badanie naj-bardziej oddalonych ludzi, ale jednoczeÅ›nie oddaÅ‚ siÄ™ przede wszystkim badaniu tegoszczególnego czÅ‚owieka, który wydaje siÄ™ najbliższy, to znaczy badaniu siebie same-1Jan Jakub Rousseau, Rozprawa o pochodzeniu i podstawach nierównoÅ›ci miÄ™dzy ludzmi, przeÅ‚.H.Powiadowska-Kowalewska, [w:] tegoż autora.Trzy rozprawy z filozofii spoÅ‚ecznej, przeÅ‚., oprac., wstÄ™pi przypisy H.Elzenberg, Warszawa 1956, s.125-276.Wskazywany powyżej przypis J.J.Rousseau, s.252-262(przyp.red.tomu).478Claude Lévi-Strauss JAN JAKUB ROUSSEAU TWÓRCA NAUK HUMANISTYCZNYCHgo; i że w caÅ‚ym jego dziele metodyczne pragnienie utożsamienia siÄ™ z innym idziew parze z uporczywÄ… odmowÄ… identyfikacji z sobÄ….Albowiem każdy etnolog musi tedwie pozorne sprzecznoÅ›ci, znoszÄ…ce siÄ™ wzajemnie w jednej obustronnej implikacji,przezwyciężyć w tym lub innym momencie swej kariery.DÅ‚ug etnologa zaciÄ…gniÄ™tyu Rousseau roÅ›nie jeszcze z tej przyczyny, że nie poprzestawszy na możliwie dokÅ‚ad-nym umieszczeniu rodzÄ…cej siÄ™ dopiero nauki na tablicy ludzkiej wiedzy, przygotowaÅ‚on mu swym dzieÅ‚em, wyrażajÄ…cym siÄ™ w tym dziele temperamentemi charakterem, każdÄ… ze swych cech znamiennych, swÄ… osobÄ… i istotÄ… krzepiÄ…cybraterski wizerunek, w którym ów siÄ™ rozpoznaje i dziÄ™ki któremu może lepiej siebiepojąć, nie jako kontemplacyjny czysty rozum, lecz jako mimowolny podmiot prze-miany, jaka siÄ™ w nim dokonuje i jakiej w Janie Jakubie Rousseau uczy siÄ™ doznawaćcaÅ‚a ludzkość.BÄ™dÄ…c w terenie etnolog za każdym razem widzi, że powierzyÅ‚ siÄ™ Å›wiatu, gdziewszystko jest mu obce, czÄ™sto nieprzyjazne.Przeżyć i prowadzić poszukiwanie możetylko dziÄ™ki owemu ja , jakim jeszcze rozporzÄ…dza; ale jest to ja fizyczniei moralnie udrÄ™czone przez zmÄ™czenie, głód, niewygody, wywrócenie nawyków, po-jawienie siÄ™ przesÄ…dów, jakich nie podejrzewaÅ‚; ja , które odkrywa siebie w tym dziw-nym splocie okolicznoÅ›ci, obezwÅ‚adnione i poturbowane przez wszystkie wstrzÄ…sydziejów osobistych, odpowiedzialnych od poczÄ…tku za jego powoÅ‚anie, lecz które do-datkowo wpÅ‚ynie od tej chwili na dziejów tych koleje [ Pobierz caÅ‚ość w formacie PDF ]