[ Pobierz całość w formacie PDF ]
.Należy podkreślić, że uczestnictwo w rynku finansowym jest bardzo ograniczone i w praktyce sprowadza się do kontaktów z bankami, które w oferciemają pakiet usług z zakresu cash management.Do instrumentów, które w sposób szczególny mogą być wykorzystywane przez jednostki samorządu terytorialnego, zalicza się:" lokaty dynamiczne - oprocentowanie wzrasta wraz z czasem trwania lokaty;otwiera się ją z reguły na okres od 2 dni do 12 miesięcy; odsetki nalicza się w każdymdniu trwania lokaty, według stopy procentowej, która obowiązuje w danym miesiącu;" lokaty typu overnight, tomorrownext, spotnext - lokaty overnight są lokatami zakładanymi w danym dniu roboczym i trwają do rozpoczęcia następnegodnia roboczego; lokaty tomorrownext oraz spotnext zakłada się na kilka dnirobocze, z tym że określa się datę rozpoczęcia lokaty z wyprzedzeniem; można26Por.B.Filipiak Gmina na rynku finansowym - szanse i bariery, w: Rynek finansowy.Szanse i zagrożenia rozwoju, P.Karpuś, J.Węclawski (red.), Wydawnictwo UMSC, Lublin 2005,s.185-200.169 je założyć również warunkowo, tzn.zostaną one założone, gdy na rachunkupojawią się zadeklarowane wcześniej środki;" lokaty terminowe o stałej lub negocjowanej liczbie dni - tradycyjnieprzyjęta liczba dni to miesiąc, dwa miesiące, kwartał, pół roku, rok; ich odmianąsą lokaty z negocjowaną liczbą dni;" lokaty w papiery wartościowe27.Banki tworzą również oferty zawierające produkty niestandardowe, o atrakcyjnym oprocentowaniu i uproszczonej procedurze zawierania umów depozytowych.Depozyty są zawierane za pomocą środków teleinformatycznych,a terminy ich trwania znajdują się w ofercie lub podlegają negocjacji.Do efektywnego zarządzania przepływami gotówki nie wystarczy zakładanielokat i kupowanie bonów skarbowych, należy ściśle zintegrować ze sobą następujące aspekty zarządzania gotówką28:" efektywne egzekwowanie należności jednostki samorządu terytorialnego;powiększają one zasoby środków pieniężnych;" prowadzenie efektywnej polityki w zakresie dokonywania wszelkich płatności przez dysponentów;" podejmowanie trafnych decyzji finansowych o sposobie i terminie inwestowania nadwyżek finansowych oraz zaciągania zobowiązań.W praktyce zarządzanie gotówką powinno opierać się na respektowaniuzasady bezpieczeństwa środków publicznych.Prezentowane podejście sprzyjałagodzeniu i eliminowaniu ryzyka.Z jednej strony, dokonuje się to przez procesplanowania i prognozowania przepływów gotówki oraz monitorowania poziomugotówki na rachunkach bankowych.Z drugiej strony, nie należy zapominaćo dywersyfikacji instrumentów lokacyjnych.Dywersyfikacji można dokonaćdwukierunkowo.Pierwszy kierunek to dywersyfikacja przez wybór kilku instytucji finansowych (banków) obsługi lokacyjnej.Drugi kierunek to dokonywanie dywersyfikacji przez wybór różnych instrumentów (np.o różnym terminiezapadalności czy też różnej dochodowości).Szczególne miejsce w procesie zarządzania gotówką zajmuje współdziałanieskarbnika z osobą odpowiedzialną za zarządzanie gotówką.Chodzi o prawidłowy obieg informacji dotyczących przepływu gotówki i wszelkich ruchów dokonywanych na rachunkach bankowych, ustalanie rozbieżności oraz wspólneplanowanie i prognozowanie okresowo wolnych środków finansowych.Plan finansowy odzwierciedla kasowe ujęcie wpływów i wypływów przystopniu szczegółowości do jednego miesiąca i odnosi się do pięciu sytuacjimodelowych29:27Do najpopularniejszych papierów wartościowych, w które inwestują jednostki samorząduterytorialnego należą bony skarbowe.28Por.K.Pakoński op.cit., s.137.29Por.M.Dylewski Planowanie budżetowe jako instrument operatywnego zarządzania finansamijednostek samorządu terytorialnego, w: Problemy zarządzania, finansów i marketingu, B.Filipiak (red.),Wydawnictwo Uniwersytetu Szczecińskiego, Szczecin 2005, s.63-75.170 1.Planowane dochody gromadzone w budżecie oraz realizowane wydatkisą równe w każdym miesiącu budżetowym (układ narastający).Jeżeli nie występują rozbieżności w realizacji planu, to nie występuje przejściowy deficytoraz nie występują wolne środki; oznacza to, że nie występują koszty obsługidługu oraz dochody z tytułu odsetek od wolnych środków na rachunku.2.Planowana realizacja zadań budżetowych oraz przewidywany poziomgromadzonych dochodów (w układzie narastającym) powoduje, że w trakcieroku budżetowego wydatki rosną szybciej niż równomiernie gromadzone dochody.Pojawia się więc konieczność sfinansowania przejściowego deficytu zezródeł innych niż zaplanowane w budżecie.Tym samym należy zaplanowaćkoszty obsługi długu i jego wysokość w zależności od wielkości i długości trwania przejściowego deficytu budżetu.Wolne środki nie pojawiają się.3.Trzecia sytuacja jest odwrotna.Następuje szybsze gromadzenie dochodów w stosunku do równomiernie ponoszonych wydatków.Tak skonstruowanaprognoza pozwala na założenie w budżecie dodatkowych dochodów, w wynikupowstałych przejściowych nadwyżek wolnych środków i możliwości ich lokowania w krótkoterminowe inwestycje.Tym samym jest to alternatywa realizacjidodatkowych zadań.4.Czwarta sytuacja zakłada, że przejściowy deficyt wystąpi w drugiej częściroku, a przejściowe nadwyżki budżetowe w pierwszej części roku.Niezbędnebędzie więc sfinansowanie niedoboru ze zródeł innych niż zaplanowane w budżecie, ale dopiero w drugiej części roku [ Pobierz całość w formacie PDF ]