[ Pobierz całość w formacie PDF ]
.W zwiÄ…zku z różnymi warunkami Å›wietlnymi w wodzie rozwój fotoautotrofównie jest w caÅ‚ej masie wody jednakowy.Wskaznikiem naÅ›wietlenia jest czÄ™sto dolnagranica zasiÄ™gu wystÄ™powania glonów - najbujniejszy ich rozwój ma miejscena gÅ‚Ä™bokoÅ›ci 0,5-2 m.WiÄ™kszość glonów ma zdolność do zmiany i dostosowaniaswego zabarwienia do panujÄ…cych na danej gÅ‚Ä™bokoÅ›ci warunków Å›wietlnych dziÄ™kizawartoÅ›ci barwników, przez co glony adaptujÄ… siÄ™ do różnych rodzajów promieniowaniana danej gÅ‚Ä™bokoÅ›ci.Szkodliwy wpÅ‚yw Å›wiatÅ‚a zaznacza siÄ™ w stosunku do drobnoustrojów pozbawionychbarwników.Ujemne dziaÅ‚anie wywierajÄ… zarówno promienie ultrafioletowe, jak i teo falach dÅ‚uższych.Np.Å›wiatÅ‚o niebieskie (dÅ‚ugość fal 366-436) hamuje proces utlenianiaazotynów przez Nitrobacter vinogradskyi.ZwiatÅ‚o ma również wpÅ‚yw na rozwój grzybówwodnych.Promienie niebieskie i zielone wywierajÄ… silniejszy wpÅ‚yw hamujÄ…cy niżczerwone.TemperaturaIlość dostarczanej energii cieplnej zależy - podobnie jak przy Å›wietle - od kÄ…ta padaniapromieni, a wiÄ™c od pozycji sÅ‚oÅ„ca wzglÄ™dem lustra wody.Dlatego też zmienia siÄ™ onaw przekroju dobowym i rocznym oraz zależy od szerokoÅ›ci geograficznej.Wody pÅ‚ynÄ…ce np.rzeki majÄ… równomiernÄ… temperaturÄ™ w caÅ‚ej swej masie,bowiem sÄ… stale mieszane nieustannym ruchem pÅ‚ynÄ…cej wody.To wodne Å›rodowiskocharakteryzujÄ… jednak dobowe wahania temperatury, zwÅ‚aszcza w rzekach o maÅ‚ejgÅ‚Ä™bokoÅ›ci.W wodach stojÄ…cych np.jeziorach, w których prÄ…d wody jest bardzo sÅ‚aby lub nie mago wcale, temperatura zmienia siÄ™ w cyklu rocznym.Jeziora, zwÅ‚aszcza gÅ‚Ä™bokie,charakteryzuje stratyfikacja pionowa, czyli podziaÅ‚ na warstwy, różniÄ…ce siÄ™ skÅ‚ademi temperaturÄ….NaÅ›wietlona ciepÅ‚a woda przy powierzchni mniejszÄ… gÄ™stość niż ciemne, zimne wodyponiżej.Różnica gÄ™stoÅ›ci chroni te dwie warstwy przed mieszaniem.Warstwa ciepÅ‚ejwody nazywana jest epilimnionem.ChÅ‚odniejsze wody poniżej zwane warstwÄ…termokliny, czyli metalimnionem stajÄ… siÄ™ wraz z gÅ‚Ä™bokoÅ›ciÄ… coraz zimniejsze.Każdymetr gÅ‚Ä™bokoÅ›ci niżej oznacza spadek temperatury o 1oC.W warstwie przydennej zwanejhipolimnionem woda osiÄ…ga temperaturÄ™ 4oC i ma najwiÄ™kszÄ… gÄ™stość.Termoklina dziaÅ‚a jak bariera miÄ™dzy epi- i hipolimnionem.Wody wymienionych trzechwarstw nie mieszajÄ… siÄ™ ze sobÄ… przez caÅ‚e lato z powodu różnic w gÄ™stoÅ›ci.Woda krążytylko w epilimnionie pod wpÅ‚ywem wiatru.Biogeny odżywcze obecne przy dnie jezioranie sÄ… dostÄ™pne dla organizmów z górnych warstw wody i póznym latem warstwapowierzchniowa wykazuje deficyt substancji troficznych.JesieniÄ… wody powierzchniowe zaczynajÄ… siÄ™ ochÅ‚adzać i opadać, wypierajÄ…c cieplejszewody poÅ‚ożone niżej.One również siÄ™ ochÅ‚adzajÄ….W miarÄ™ jak postÄ™puje wymiana wód(cyrkulacja jesienna) oraz ich mieszanie pod wpÅ‚ywem wiatru wody te natleniajÄ… siÄ™i równoczeÅ›nie pozbywajÄ… nadmiaru, CO przez wydzielenie go do atmosfery zwÅ‚aszcza2z wody przydennej.Lekka inwersja temperatur nastÄ™puje zimÄ…, ponieważ woda o temperaturze poniżej 4oCma mniejszÄ… gÄ™stość niż woda cieplejsza i pÅ‚ynie ku powierzchni.Kolejne przemieszanienastÄ™puje wiosnÄ…, w miarÄ™ jak wody powierzchniowe nagrzewajÄ… siÄ™.CaÅ‚y zbiornikobfituje wtedy w tlen i biogeny.Ruchy i mieszanie siÄ™ wody powodujÄ… takżeprzemieszczanie siÄ™ drobnoustrojów w caÅ‚ym profilu.Ruch wodyMieszanie siÄ™ wód odgrywa bardzo istotna rolÄ™ zarówno w rozmieszczeniu temperatury,jak i wyrównaniu skÅ‚adu chemicznego wody (gazy, skÅ‚adniki odżywcze, substancjewyrównujÄ…ce ciÅ›nienie osmotyczne, odczyn wody itp.).Ruch czÄ…steczek wodyspowodowany jest:Ï% różnicÄ… gÄ™stoÅ›ci wywoÅ‚anÄ… niejednakowÄ… temperaturÄ… lub zawartoÅ›ciÄ… zwiÄ…zkówrozpuszczonych i zawieszonych,Ï% wiatrami,Ï% różnicÄ… w poziomie dna zbiornika (wody pÅ‚ynÄ…ce),Ï% okreÅ›lonymi zabiegami hydrotechnicznymi.CiÅ›nienieCiÅ›nienie jest ważnym czynnikiem ekologicznym, silnie wpÅ‚ywajÄ…cym na życiemikroorganizmów m.in.poprzez istotny wpÅ‚yw na aktywność ukÅ‚adów enzymatycznychkomórek.W wodach ciÅ›nienie hydrostatyczne, zwiÄ™ksza siÄ™ o 1 atm.na każde 10 m gÅ‚Ä™bokoÅ›ci.Tak, wiÄ™c w gÅ‚Ä™binach mórz i niektórych jezior ma ono wysokÄ… wartość - w wiÄ™kszoÅ›cimórz ok.100 atm., a np.w rowach gÅ‚Ä™binowych Pacyfiku osiÄ…ga nawet 1100 atm.GrupÄ™ drobnoustrojów gÅ‚Ä™binowych, których obecność stwierdzono nawet na gÅ‚Ä™bokoÅ›ci10.000 m nazwano barofilnymi.RozwijajÄ… siÄ™ one nie tylko przy wysokich ciÅ›nieniach,ale też w niskich temperaturach (3-5o C), lecz rosnÄ… bardzo wolno [ Pobierz caÅ‚ość w formacie PDF ]