[ Pobierz całość w formacie PDF ]
.Rozdział 25[Objaśnia pokrótce trzecią strofę].Strofa trzeciaW noc pełną szczęścia błogiego,Pośród ciemności, gdzie mnie nikt nie dojrzał,Jam nie widziała niczego,Nie miałam wodza ni światła innegoPonad ten ogień, co w sercu mym gorzał.l.Posługując się metaforą i podobieństwem, wziętym z nocy fizycznej, dusza opiewa wdalszym ciągu błogosławione właściwości tej nocy duchowej.Za jej pośrednictwem bowiemdoszła do tego, że wkrótce i całkowicie osiągnęła swój pożądany cel.Z tych właściwości,wylicza tutaj trzy.2.Pierwsza właściwość tej szczęśliwej nocy kontemplacji jest ta, że Bóg wprowadza duszę wtak samotny i ukryty sposób kontemplacji, i tak daleki i niedostępny dla zmysłów, że żadnarzecz, ani w niej samej będąca, ani ze strony stworzeń, już jej nie dosięga.Nie napotyka tuzatem żadnej przeciwności, stanowiącej przeszkodę na drodze do zjednoczenia miłości.3.Druga właściwość tej nocy wypływa z ciemności duchowych, w których wszystkie władzeduchowej części duszy zostają przyćmione.Nie zwraca tu dusza uwagi, bo nawet nie mogłabytego uczynić, na żadną rzecz, i nie zatrzymuje się na niczym, co nie jest Bogiem i co do Niegonie prowadzi.Dlatego też wznosi się ku Bogu uwolniona z [przeszkód] form i obrazów, zpojmowań naturalnych, które by mogły ją skrępować i przeszkodzić w złączeniu się zwiecznym bytem Boga.4.Trzecia właściwość tej nocy jest ta, że chociaż dusza idzie, nie przywiązując się już dojakiegoś wewnętrznego specjalnego światła rozumu, ani do jakiegoś przewodnikazewnętrznego, skąd by mogła uzyskać pewne zadowolenie, a tego została pozbawiona przezowe ciemne mroki, to jednak sama miłość, która w tym czasie w niej płonie i pobudza jejserce do miłości Umiłowanego, prowadzi ją, porusza i sprawia, że dusza wznosi się do swegoBoga drogą samotną, choć sama nie wie, jak się to dzieje.Następuje wiersz:W noc pełną szczęścia błogiego (26).(1) Osłabienie umysłu.(2) Patrz przypis 7 do Drogi na Górę Karmel, ks.II, r.8, n.6.(3) Aristoteles: Metaphysica, II, c.l.(4) Pseudo-Dionysius Areopagita: De mystica Theologia, c.l, § l; Migne PG 3, 999.(5) Wyrażenie oryginału infierno, dosłownie “piekło”, zapożyczone z psalmu 54, podaje św.Jan wznaczeniu męki przejściowej, i dlatego tłumaczymy je “otchłań”.(6) Wydawcy i teologowie zastanawiają się nad sensem i ortodoksją zdania św.Jana od Krzyża owątpliwości dusz w czyśćcu odnośnie do swego zbawienia, skoro nauka katolicka utrzymuje, że dusze tesą pewne swego zbawienia.Przede wszystkim zwrócić należy uwagę na zasadnicze twierdzenieŚwiętego, że dusze w czyśćcu posiadają cnoty wiary, nadziei i miłości.Odnośnie zaś do wątpliwościtwierdzi tylko, że dusze w czyśćcu “cierpią wielkie wątpliwości” (padecen grandes dudas), czyli doznająniedobrowolnie powstających w ich świadomości myśli, lęków i wątpliwości, czy kiedykolwiek skończąsię ich cierpienia, co nie powoduje utraty nadprzyrodzonej cnoty nadziei.(7) Patrz Noc ciemna, ks.II, r.5, n.3.(8) Święty ma prawdopodobnie na myśli tekst liturgiczny Capitulum na Nonę III niedzieli Adwentudawnego Brewiarza rzymskiego, z którego cytuje.(9) W tekście Świętego jest: wiercą boleści usta moje.(10) Streszczenie to nie pokrywa się z treścią rozdziału.Święty Jan nie mówi, jakoby Boska Mądrość tymsamym światłem oświecała ludzi na ziemi, co i aniołów, lecz że “dusze te oczyszcza i oświeca ta MądrośćBoża, która oczyszcza aniołów.” - Jak podział Nocy ciemnej tak i streszczenia pochodząprawdopodobnie od pierwszego wydawcy.(11) W oryginale: pasión de amor.(12) W oryginale: pasión receptwa del entendimiento.(13) Zob.wyżej.Noc ciemna.I, 4, 2, przypis 2.(14) Prawdopodobnie chodzi o tekst z Summa theolo.(II II, q.45.a2.c); Sapientia, quae est donum,causam quidem habet in voluntate, scilicet charitatem.(15) Prawdopodobnie Święty miał w tym zdaniu na myśli drabinę.Hiszpański wyraz escala oznacza jużto schody, już to drabinę.(16) Św.Jan od Krzyża powołując się w opisie dziesięciu stopni miłości na św.Bernarda i św.Tomaszakorzysta z dziełka przypisywanego św.Tomaszowi z Akwinu, a pochodzącego w rzeczywistości odtrzynastowiecznego dominikanina Helvicusa Teutonicusa pt.De diiectione Dei et proximi, w którym jesttakże rozdział De decem gradibus amoris secundum Bernardum.(17) Wobec rozpoczynającej się w tym miejscu dłuższej luki w kodeksie “H” (Bibl.Naród, w Madrycie,rkps 3446), wydawcy hiszpańscy uzupełniają ten brak fragmentem z kodeksu rzymskiego “Rm” (Arch.Gener.OCD w Rzymie, rkps 328a).(18) Koniec uzupełniającego fragmentu.(19) Tekst łaciński brzmi: Omnia enim saeva et immania prorus facilia et prope nulla efficit amor (Sermo70; Migne PL 38, 444).(20) Dum Deum in ignis visione suscipiunt, per amorem suaviter arserunt.S.G r e g o r i u s M.: Homil.30 in Evang.; Mignę Pl 76, 1220.(21) Rozwinie ten temat szeroko w Pieśni duchowej i Żywym płomieniu.(22) Tekst uzupełniony.Por.wyżej, przyp.17.(23) Wyraz almilla, użyty tutaj przez Świętego, znaczy dosłownie “kaftan”, stanowiący część uzbrojeniażołnierskiego, który to strój nasunął mu w n.7 refleksje o obronnym charakterze nadziei.(24) Święty odwołuje się do Prologu (nn.3-7) Drogi na Górę Karmel, a nie do bardzo krótkiego ProloguNocy ciemnej.(25) Tutaj rozpoczyna się druga wielka luka w tekście kodeksu “H”, ciągnąca się aż do polowy paragrafu10.Uzupełnienia dokonano z kodeksu “Rm” i innych.(26) Na tym kończą się słowa Świętego, jak wykazują wszystkie niemal manuskrypty.Niedokończenietraktatu Nocy ciemnej manuskrypt z Alba de Tormes przypisuje śmierci świętego Jana.Jest to oczywiścieniezgodne z prawdą, gdyż Święty pisał Noc ciemną w latach 1578-1585, umarł zaś w roku 1591.Innitłumaczą, że rękopis z dalszym objaśnieniem Nocy ciemnej zaginął [ Pobierz całość w formacie PDF ]