[ Pobierz całość w formacie PDF ]
.Stoi ona, piękna i dumna, o dwa kilometry od Łęczycy w wiosce Tum.Stara, romańska budowla z nagrobkiem kanonika i z tym samym co w książce napisem łacińskim na kamiennej płycie.Oprowadzało mnie po kolegiacie kilka mądrych książek, a wśród nich szczególnie praca Michała Walickiego, z której niejedno zaczerpnąłem, a przede wszystkim opis stauroteki.Wiem, że kolegiata wyda Ci się wspanialsza, niż znalazłeś ją na kartkach książki, ale trudno piórem oddać tak wielkie piękno.Jeśli zaś w okolicach Tumu łęczyckiego zasłyszałeś coś o diable Borucie, a w legendach o nim zabrzmią nuty podobne do historii o diable Kuwasie, wiedz, że to nie sprawa przypadku.Jest w Kuwasie podobieństwo do diabła Boruty, od Boruty pożyczyłem historię o Regierungsracie, zapisaną u Kolberga i innych znawców folkloru.Uroczyska zaś, wysepki pośród bagien i prasłowiańskiego kurhanu trzeba szukać aż na Białostocczyźnie, na bagnach i moczarach zwanych tam „kuwasy”.Stąd też i nazwa bagiennego diabła – Kuwasa.Ostrzegałem jednak – droga do Uroczyska jest długa jak pisanie książki, nad którą praca szła mi mozolnie i tak opornie, aż rozgniewany – wieś kościelną Justa ochrzciłem „Oporną”.A propos Justa.Świątek frasobliwy sprzed jego domu w rzeczywistości znajduje się w kościele parafialnym w Piątku, w powiecie łowickim.Co zaś do Justa, to chyba nie musisz za nim daleko jeździć.Wielu jest takich dziwaków.Ja sam jestem do Justa podobny.Tak jak i on nie wierzę, aby diabła można było zabić kłonicą.AUTOR* * *[1] Fregata (z włosk.) – szybki trójmasztowiec wojenny.[2] Empora (z grec.) – galeria obiegająca nawy kościoła.[3] Wincenty zwany Kadłubkiem (ok.1160-1223) – biskup-kronikarz, autor Chronica Polonorum.[4] Treflowy (z franc.) – w kształcie liścia kończyny.[5] Absyda (z łac.) – półkoliste zakończenie nawy kościelnej.[6] Karoliński okres – Okres w historii przypadający na przełom VIII i IX w.[7] Kościół św.Cyriaka w Gernrode.– w wywodach dotyczących architektury i zabytków kolegiaty; autor korzystał z pracy prof.M.Walickiego: „Kolegiata w Tumie pod Łęczycą”.Łódź 1938.[8] Triforia (z łac.) – ciąg poziomy ślepych lub otwartych arkad między arkadami przyziemia a oknami kościoła.[9] Kruchta (z niem.) – przedsionek kościoła.[10] Portal (z łac.) ozdobne wejście do kościoła, pałacu.[11] Senioralna (z łac.) zwierzchność – władza zwierzchnia przypadająca najstarszemu w rodzie dynastycznym.[12] Nuncjusz (z łac.) papieski – poseł reprezentujący papieża.[13] Herkules, Herakles (grec.) – mityczny bohater grecki odznaczający się ogromną siłą i przebiegłością.[14] Trybularz (z łac.) – mała kadzielnica, używana w czasie uroczystych nabożeństw.[15] Badania grafologiczne (z grec.) – badania nad charakterem pisma, pomocne przy ustaleniu tożsamości piszącego.[16] Majstersztyk (z niem.) – przedmiot wykonany przez czeladnika przy egzaminie na majstra; w przenośni: dobrze wykonana robota.[17] Regierungsrath (niem.) – radca rządowy.[18] Primates regni (tac.) – pierwsi w królestwie, tu: książęta.[19] „Ateny” Chmielowskiego – encyklopedia „Nowe Ateny albo akademia wszelkiey scyencyi pełna”, napisana w połowie XV w.przez ks.B.Chmielowskiego zbiór bajek, przesądów i wszelkich bredni.[20] Watson (ang.) – postać powieściowa, przyjaciel i pomocnik Sherlocka Holmesa.[21] Metoda dedukcji (z łac.) – metoda rozumowania polegająca na wyprowadzaniu z ogólnego sądu szczegółowych wniosków.[22] Prosit! (z łac.) – na zdrowie, niech służy![23] „Duch jakże piękny popadł w obłąkanie” – cytat z szekspirowskiego Hamleta[24] Jean A.Rimbaud (1854-1891) – wybitny poeta francuski.[25] Maleficium (łac.) – zły uczynek, przestępstwo, tu: urok rzucony przez nieżyczliwą osobę.[26] Fortalicja (z łac.) – mała warownia.[27] Sapy (ludowe) – bagna.[28] Chrapy (ludowe) – nieużytki, zarośla.[29] Cyrkularz (z łac.) – okólnik.[30] Kriminalgericht (niem.) – sąd karny.[31] Harcap (z niem.) – warkocz noszony przez mężczyzn w XVII i XV wieku.[32] Wapory (z łac.) – wyziewy.[33] Artyficjalny (z łac.) – sztuczny, nienaturalny.[34] Voces articulatas(łac [ Pobierz całość w formacie PDF ]