[ Pobierz całość w formacie PDF ]
.Je\eli nie braćnawet pod uwagÄ™ maÅ‚odusznoÅ›ci w obliczu Å›mierci, sprzeczno-Å›ci wyra\aÅ‚y siÄ™ w tym, i\ Cyceron to dopuszczaÅ‚ samobójstwo,to ganiÅ‚ je! W jednych pracach pisze, \e nie powinniÅ›my prze-rywać swojego \ycia, w innych zaÅ› zgadza siÄ™ ze stoikami, któ-rzy tolerowali samobójstwo, ale popeÅ‚nione z powa\nych przy-czyn3.WierzÄ…c w nieÅ›miertelność, Cyceron wyra\a zarazem po-wa\ne wÄ…tpliwoÅ›ci, mówiÄ…c, \e Å›mierć gasi prawdziwe \ycieduszy!4.Poeta liryk Horacy (65 p.n.e. 8 n.e.) dÄ…\yÅ‚ do nie-Å›miertelnoÅ›ci i wyra\aÅ‚ przekonanie, \e zwyciÄ™\yÅ‚ Å›mierć, dziÄ™-ki swoim duchowym wysiÅ‚kom.PisaÅ‚ on: WzniosÅ‚em pomnik,bardziej dÅ‚ugowieczny ni\ zÅ‚oto, wy\szy od królewskich pira-mid, którego nie zniszczÄ… ani ulewy, ani północny wiatr, aniÅ‚aÅ„cuch nieprzebranych lat czy bieg czasu.Nie wszystek umrÄ™,1Plato, Fedon, 61 E, [w:] PoÅ‚noje sobranije soczinienij., t.1, s.128, 81 A, s.158.Cycero Marcus Tullius, TuskuÅ‚anskije biesiedy, 1, 74.2Cycero Marcus Tullius, O starosti, XX, 72, [w:] O starosti, o dru\bie.,Moskwa 1993, s.26.3Cycero Marcus Tullius, Ob obiazannostiach, III, 61, [w:] TuskuÅ‚anskijebiesiedy, I, 74.4Cycero Marcus Tullius, TuskuÅ‚anskije biesiedy, I, 26.32 II.ZWIECKA FILOZOFIA O ZMIERCIlecz znaczna część mnie ubiegnie LibitinÄ™1; a wreszcie wynie-siony zostanÄ™ w pochwaÅ‚ach potomnych 2.Horacy, w Å›lad zaPlatonem, uznawaÅ‚ równie\ poczajÄ…cÄ… funkcjÄ™ Å›mierci: Uwa\ajka\dy dzieÅ„ za ostatni, który Å›wieci dla ciebie.TÄ™ samÄ… myÅ›l, jeszcze wyraziÅ›ciej, wypowiedziaÅ‚ MarekAureliusz (121 180 n.e): Najdoskonalszy obraz myÅ›li to uwa-\ać, \e ka\dy dzieÅ„, który \egnasz, byÅ‚ twoim dniem ostatnim;czyÅ„ tak bez lÄ™ku i obÅ‚udy.Dla stoika Marka Aureliusza ciaÅ‚oi psychika sÄ… elementami materialnymi i przemijajÄ…cymi, pod-czas gdy umysÅ‚ jest czÄ…stkÄ… Boga, a jego natura jest duchowai nieÅ›miertelna, tote\ powraca ponownie do Boga3.Jest jasne,\e ów filozof stoik znajdowaÅ‚ siÄ™ pod wpÅ‚ywem poglÄ…dów Pla-tona i Arystotelesa.Jest równie\ warte uwagi, \e Marek Aure-liusz baÅ‚ siÄ™ do\yć stanu utraty pamiÄ™ci, choć niebezpie-czeÅ„stwo takie wcale mu nie groziÅ‚o.Marek Aureliusz woÅ‚a: Mam nadziejÄ™, o Å›mierci, \e przyjdziesz wczeÅ›niej ni\ wtedy,gdy mógÅ‚bym utracić przytomność.Pod wpÅ‚ywem Platona znajdowaÅ‚ siÄ™ równie\ stoik Sene-ka, który popeÅ‚niÅ‚ samobójstwo w 65 r.n.e., po tym, gdy wyda-Å‚o siÄ™, i\ spiskowaÅ‚ przeciw Neronowi.Seneka, którego posÄ…-dzano o niewierność i obÅ‚udÄ™, charakteryzuje duszÄ™ jako Å›wiÄ™-tÄ… i wiecznÄ… , ciaÅ‚o zaÅ› uwa\a za wiÄ™zienie duszy4.Epikur (341 270 p.n.e.) wierzyÅ‚, \e dusza po Å›miercirozkÅ‚ada siÄ™, poniewa\ zÅ‚o\ona jest z części.TwierdziÅ‚, \e nienale\y odczuwać \adnego strachu przed Å›mierciÄ…, bo kiedy onaprzyjdzie, mo\liwość odczuwania i tak zaniknie, nie ma wiÄ™cniebezpieczeÅ„stwa bólu czy goryczy.Epikur pisaÅ‚ do Menekiu-sza: Oswajaj siÄ™ z myÅ›lÄ…, \e Å›mierć nas nie dotyczy.Przecie\wszystko, co dobre, czy zÅ‚e, zawiera siÄ™ w odczuwaniu,a Å›mierć to pozbawienie odczuwania.Tote\ prawidÅ‚owa wiedza1Afrodyta Libitina byÅ‚a boginiÄ… pogrzebów i Å›mierci.W jej Å›wiÄ…tyniach prze-bywali libitinariusze, czyli mistrzowie, zajmujÄ…cy siÄ™ pogrzebami.W para-doksalny sposób Afrodyta wiÄ…\e siÄ™ z PersefonÄ…, tzn.\ycie ze Å›mierciÄ…!2Horatius Flaccus Quintus, DzieÅ‚a wszystkie (wybór przekÅ‚adów OktawiuszJurewicz), t.1, Ody i epody, Oda XXX: Do Melpomeny, WrocÅ‚aw 1986.3K.D.Georgoulis, ™¿ÃÄ¿Á¹± Ä·¶ •»»·Å¹º·¶ ¦¹»¿Ã¿Æ¹±¶, Ateny 1975, t.2,s.494.4K.D.Georgoulis, ™¿ÃÄ¿Á¹± Ä·¶ •»»·Å¹º·¶ ¦¹»¿Ã¿Æ¹±¶, Ateny 1975,t.2, s.494.II.ZWIECKA FILOZOFIA O ZMIERCI 33o tym, \e Å›mierć nas nie dotyczy, czyni Å›miertelność \ycia roz-kosznÄ… nie dlatego, byÅ›my w ten sposób dodawali do \ycianieskoÅ„czonÄ… liczbÄ™ lat, ale dlatego, \e pozbawiamy siÄ™ \Ä…dzynieÅ›miertelnoÅ›ci.I rzeczywiÅ›cie, nie ma w \yciu niczego strasz-nego dla czÅ‚owieka, który caÅ‚ym sercem pojÄ…Å‚, \e poza \yciemnie ma niczego strasznego [ Pobierz caÅ‚ość w formacie PDF ]